برلیانت بلو

رنگ‌های خوراکی برای اینکه نوشیدنی یا ماده غذایی سرزنده به نظر برسد استفاده می‌شوند و در تحریک بصری اشتهای فرد نقش دارند. به اشکال مختلف اعم از مایعات، پودرها، ژل‌ها و خمیرها وجود دارند. برلیانت بلو FCF یک ترکیب آلی مصنوعی است که عمدتاً به عنوان رنگ آبی برای غذاهای فرآوری شده، داروها، مکمل‌های غذایی و لوازم آرایشی استفاده می‌شود. برلیانت بلو FCF، اریوگلاسین دی سدیم، سبز S یا لیزامین سبز B و Fast Green FCF از جمله رنگ‌های مصنوعی تری آریل متان هستند. آنها را می‌توان عمدتا در بستنی‌ها و سایر محصولات لبنی، نخود فرنگی و نوشیدنی‌ها یافت. مانند بسیاری از افزودنی‌های رنگی دیگر، کاربرد اصلی برلیانت بلو اصلاح یا تقویت رنگ طبیعی یا دادن رنگ روشن به ترکیبات بی‌رنگ است. برلیانت بلو جذب گوارشی کمی دارد و مقدار جذب شده از طریق وزیکول‌های صفراوی و راه‌های ادراری دفع می‌شود.

انواع و کاربردهای برلیانت بلو

خانواده رنگ آبی برلیانت دارای چندین عضو است که دو رنگ Brilliant Blue G و FD&C Blue No.1 کاربردهای زیادی در علوم بهداشتی و بخش صنعتی دارند.

• رنگ مصنوعی Brilliant Blue G یا همان BBG که با نام Coomassie Brilliant Blue نیز شناخته می‌شود، اولین بار از رنگ قطران زغال سنگ سنتز شد. هنگامی که در معرض نور، گرما و شرایط اسیدی قرار می‌گیرد، پایداری معقولی دارد، در حالی که پایداری اکسیداتیو پایینی دارد. Brilliant Blue G معمولاً در آزمایشگاه‌ها برای رنگ آمیزی یا تعیین کمیت پروتئین‌ها استفاده می‌شود.
• رنگ مصنوعی FD&C Blue No.1 که در سیستم شماره گذاری اروپا با نام Brilliant Blue FCF یا E133 نیز شناخته می‌شود، یکی از رایج‌ترین رنگ‌های مورد استفاده در صنعت مواد غذایی، فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی و داروها است. FD&C Blue No.1 به عنوان یک افزودنی غذایی در محصولات لبنی، آب نبات، آدامس، غلات، پنیر، تاپینگ، ژله، نوشیدنی، بستنی، نخود فرنگی کنسرو شده، سوپ‌های بسته بندی شده، محلول‌های رنگی خوراکی، آیسینگ، آیس پاپ، محصولات با طعم زغال اخته و نوشابه به کار می‌رود. از این رنگ در صنعت آرایشی بهدشتی در فرمولاسیون شامپو، لاک ناخن، برق لب، رنگ مو و رژ لب به کار می‌رود. همچنین در صنعت نساجی برای رنگ بخشیدن به نسوج تولیدی کاربرد دارد. در مواد غذایی و نوشیدنی با رگه‌های سبز به صورت مخلوط با رنگ‌های زرد نیز یافت می‌شود. Brilliant Blue FCF یک رنگ خوراکی تایید شده و ماده غیر فعال دارویی برای فرمولاسیون دارویی در اتحادیه اروپا و ایالات متحده است، مثلا در ایجاد رنگ در محلول دهان‌شویه نقش اساسی دارد. همچنین می‌توان از آن به عنوان رنگ‌دهنده برای قرص‌ها و کپسول‌ها استفاده کرد.

جایگزین‌های برلیانت بلو

در حال حاضر، جایگزین‌های طبیعی برای رنگ‌های آبی مصنوعی برلیانت بلو کمیاب هستند. در ایالات متحده، فقط فیکوسیانین (عصاره اسپیرولینا) که از زیست توده خشک شده سیانوباکتری آرتروسیرا و اسپیرولینا پلاتنسیس استخراج می‌شود، یک رنگ خوراکی آبی طبیعی تایید شده است. در اتحادیه اروپا، عصاره اسپیرولینا به عنوان افزودنی رنگی برای محصولات قنادی موجود است. از آنجایی که کاربردهای غذایی فیکوسیانین به دلیل پایداری ضعیف آن در برابر گرما، نور و اسید محدود است صنایع غذایی همچنان به دنبال جایگزین‌های پایدار طبیعی هستند. رنگ‌های آبی مبتنی بر ایریدوئید مشتق شده از میوه‌های Genipa americana L. (genipa) و Gardenia jasminoides J. Ellis پتناسیل جایگزینی برلیانت بلو را دارند. این رنگ‌ها هر دو پایداری فوق‌العاده بالایی در برابر گرما، نور و اسید دارند، اما به ندرت یافت می‌شوند. هیچ جایگزینی برای Brilliant Blue FCF برای استفاده در نوشیدنی‌ها یافت نشده است.

خواص کارکردی برلیانت بلو

برلیانت بلو دارای ظرفیت حفظ رنگ برای مدت طولانی است بنابراین به عنوان ردیاب آب کاربرد دارد. علاوه بر این، برلیانت بلو FCF دارای سطح سمیت پایینی است که برای محیط زیست مطلوب است. با این حال، Brilliant Blue FCF اثرات متفاوتی بر روی خاک‌های مختلف دارد. به عنوان مثال، جذب خاک‌های اسیدی می‌شود. به دلیل خواص غیر سمی، برلیانت بلو FCF به عنوان یک نشانگر بیولوژیکی استفاده شده است. همچنین برای رنگ آمیزی دیواره‌های سلولی، باکتری‌ها و سلول‌های قارچی استفاده می‌شود.

خواص فیزیکوشیمیایی برلیانت بلو

برلیانت بلو یک رنگ مصنوعی است که از تراکم اسیدformylbenzenesulfonic  و آنیلین و به دنبال آن اکسیداسیون تولید می‌شود. می‌توان آن را با تارتازین (E102) ترکیب کرد تا سایه‌های مختلف سبز تولید شود. در ادامه به شکل موردی به خصوصیات فیزیکوشیمیایی برلیانت بلو اشاره شده است:

• فورمول مولکولی: C₃₇H₃₄N₂Na₂O₉S₃
• جرم مولی: 9 g/mol
• دمای ذوب: 283 درجه سانتیگراد
• دمای جوش: 291°C
• چگالی: 86g/cm³
• حلالیت در آب با دمای 25 درجه سانتیگراد: 200 گرم در لیتر
• حلالیت: محلول در چربی
• حلالیت در گلایسن: 190 گرم در لیتر
• حلالیت در پروپلین گلیکول: 200 گرم دلیتر
• حلالیت در اتانول: 15 گرم در لیتر
• در دمای اتاق و دور از رطوبت به راحتی تا چهار سال ماندگاری دارد.
• ماندگاری در شرایط اسیدی: نسبتا خوب
• ماندگاری در شرایط خنثی: خوب
• ماندگاری در شرایط قلیایی: عالی
• مادگاری در مقابل حرارت و نور: عالی

بازار جهانی برلیانت بلو

از آنجایی که صنعت نوشیدنی جایگزین دیگری برای رنگ‌های برلیانت بلو FCF پیدا نکرده است، انتظار می‌رود که در آینده نیز تقاضای بالایی داشته باشد. کارکرد موثر برلیانت بلو در شرایط قلیایی مزید بر علت می‌شود تا این محصول در سال‌های آینده همچنان خواهان داشته باشد. ارزش بازار برلیانت بلو در سال 2023 معادل 54 میلیون دلار بود که تا سال 2032 به 97.2 میلیون دلار خواهد رسید. شرکت‌های زیر از تاثیرگذارترین بازیگران بازار عرضه و تولید برلیانت بلو در جهان هستند:

• Tokyo Chemical Industry Co., Ltd (TCI)
• ABCR GmbH
• Advanced Technology & Industrial
• iChemical
• Finetech Industry
• ChemScene
• AK Scientific
• YongTai Group
• Tianjin JAHE Science & Technology Co., Ltd
• Koel Colours
• Clariant
• BASF
• Sensient Cosmetic Technologies
• Spectra Colors
• MIFAR
• Neelikon Food Dyes & Chemicals
• Symrise
• Sun Chemical (DIC)
• Daito Kasei Kogyo